Με καταγωγή από την μακρινή Κίνα, τα ακτινίδια τα τελευταία χρόνια αποτελούν την πιο δυναμική καλλιέργεια στο Δέλτα του Πηνειού Ποταμού και ιδιαίτερα στις τοπικές κοινότητες Ομολίου, Στομίου & Παλαιοπύργου του Δήμου Αγιάς. Λόγω των ιδιαίτερων εδαφοκλιματικών συνθηκών της περιοχής έχουν καταστήσει τα παραγόμενα ακτινίδια από τα ανταγωνιστικότερα στον κόσμο.
Το ακτινίδιο είναι φυτό αναρριχόμενο που μοιάζει με το αμπέλι αλλά τα φύλλα του είναι μεγάλα και στρογγυλωπά και οι κληματίδες περιελίσσονται και αυξάνονται πολύ γρήγορα. Ο καρπός του είναι ράγα με λεπτό υμενώδες καφέ χρώματος εξωκάρπιο και παχύ σαρκώδες πράσινου χρώματος μεσοκάρπιο με πολλά μικρά μαύρου χρώματος σπέρματα. Οι κυριότερες καλλιεργούμενες ποικιλίες στον ελλαδικό χώρο είναι η ‘Hayward’ μια ποικιλία με μεγάλο μέγεθος καρπών και υψηλή παραγωγικότητα η οποία προέκυψε από σπόρους του είδους Actinidia deliciosa, η ‘Hayward κλώνος-8’ και η ελληνική ‘Tsechelidis’ η οποία προέκυψε από ενδοποικιλιακή επιλογή σπροφύτων εντός της Hayward και που διακρίνεται και αυτήν για την υψηλή της παραγωγικότητα και το μεγάλο μέγεθος των καρπών της.
Διατροφή
Το ακτινίδιο είναι ένα τροπικό φρούτο με την αναγνωρισμένη διεθνή ονομασία kiwi. Καταναλώνεται κυρίως ως νωπό φρούτο ενώ κατακτά συνεχώς το καταναλωτικό κοινό σε όλο και περισσότερες χώρες του κόσμου λόγω των αντιοξειδωτικών του δράσεων και τη πλούσιας περιεκτικότητας σε βιταμίνη E και C.
Θρεπτική Αξία
Το ακτινίδιο παρουσιάζει αυξημένη περιεκτικότητα σε βιταμίνες και κυρίως σε βιταμίνη C με συγκεντρώσεις υψηλότερες (σχεδόν διπλάσιες) ακόμη και από το πορτοκάλι. Οι ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε βιταμίνη C είναι δυνατό να καλυφθούν πλήρως με την κατανάλωση ενός μόνο ακτινιδίου. Η συγκεκριμένη βιταμίνη αποτελεί ισχυρό αντιοξειδωτικό με σαφή ρόλο στην καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών όπως και στην παραγωγή κολλαγόνου ενώ σημαντική είναι η δράση της σε ότι αφορά την απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό. Ο ρόλος της βιταμίνης C στην προστασία από παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως είναι το άσθμα, καθιστά την κατανάλωση ακτινιδίων ιδιαιτέρως ευεργετική για την υγεία.
Οι βιταμίνες Α και Ε που περιέχονται στο ακτινίδιο παρουσιάζουν αντιγηραντική δράση ενώ η υψηλή περιεκτικότητα του ακτινιδίου σε βιταμίνες του συμπλέγματος της ομάδας Β βοηθούν στην ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος εν γένει.
Στο ακτινίδιο εντοπίζονται φλαβονοειδή και καροτενοειδή, των οποίων η αντιοξειδωτική δράση κρίνεται σημαντική κυρίως στην προστασία του γενετικού υλικού των κυττάρων από τις οξειδωτικές βλάβες λόγω της δράσης των ελεύθερων ριζών. Το αντιοξειδωτικό λουτένη που περιέχεται επίσης στο ακτινίδιο συμμετέχει στην προστασία από την εκδήλωση συμπτωμάτων εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας του ματιού λόγω ηλικίας, που συνιστά βασικό αίτιο τύφλωσης σε άτομα άνω των 65 ετών.
Οι υψηλές συγκεντρώσεις φυτικών ινών που περιέχει το ακτινίδιο συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης και στην πρόληψη της εκδήλωσης καρδιαγγειακών παθήσεων και διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία του εντέρου και τη διατήρηση των συγκεντρώσεων της γλυκόζης στο αίμα. Μια μερίδα ακτινιδίου (76 γρ.) παρέχει το 10% της ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας σε φυτικές ίνες (3 γρ). Η κατανάλωση ακτινιδίων συστήνεται σε περιστατικά δυσκοιλιότητας με δεδομένο ότι βοηθούν σημαντικά στην αντιμετώπιση της παρουσιάζοντας φυσικές καθαρτικές ιδιότητες. Επιπρόσθετα οι πλούσιοι σε Ω-3 λιπαρά μαύροι μικροί σπόροι του ακτινιδίου είναι σημαντικοί για την ομαλή λειτουργία της καρδιάς.
Το σύνολο των ιχνοστοιχείων που περιέχεται στο ακτινίδιο αυξάνουνε την θρεπτική του αξία. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ο φώσφορος, το κάλιο, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο χαλκός, ο σίδηρος και ο ψευδάργυρος. Ο ρόλος του καλίου αφορά την μείωση της αρτηριακής πίεσης και τη ρύθμιση της καρδιαγγειακής λειτουργίας ενώ το μαγνήσιο σε συνδυασμό με το φώσφορο συμβάλλουν στην υγεία του ερειστικού συστήματος και των δοντιών.
Συγκομιδή, Διάθεση & Εμπορία
Η συγκομιδή των ακτινιδίων πραγματοποιείται στα τέλη του Οκτωβρίου έως τέλη Νοεμβρίου ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες και την ποικιλία.
Η συντήρησή τους γίνεται σε ψυκτικούς θαλάμους, ειδικούς μόνο για ακτινιδία. Στους θαλάμους αυτούς διατηρείται χαμηλή θερμοκρασία 0°C, πραγματοποιείται αποβολή αιθυλενίου καθώς και χρήση ελεγχόμενης ατμόσφαιρας. Η διάρκεια συντήρησης των ακτινιδίων η οποία εξαρτάται από τις εδαφοκλιματικές συνθήκες της καλλιέργειας μπορεί να φτάσει στους ψυκτικούς θαλάμους τους 7 μήνες. Ωστόσο, αν το έδαφος της καλλιέργειας είναι ασβεστούχο, τότε το ακτινίδιο διατηρείται «σφιχτό» μέχρι και το τέλος του καλοκαιριού.
Η διάθεση και εμπορία του ακτινιδίου γίνεται, μέσω εμπόρων καθώς και τα τελευταία χρόνια μέσω αγροτικών συνεταιρισμών, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Η συνολική παραγωγή στα διοικητικά όρια του δήμου Αγιάς ξεπερνάει τους 5.000 τόνους με την καλλιεργούμενη έκταση να αγγίζει τα 1.700 στρέμματα και με εμφανιζόμενη αυξητική τάση κάθε έτος. Αξίζει να σημειωθεί και η δημιουργία ενός νεοσύστατου Αγροτικού Συνεταιρισμού με έδρα το Στόμιο του Δήμου Αγιάς με κύριο σκοπό την εμπορία ακτινιδίου και καστάνου.
Βιβλιογραφικές αναφορές
Ξενόγλωσσες
Drummond, L. (2013). The composition and nutritional value of kiwifruit. Advances in Food and Nutrition Research, 68, 33-57.
López-Sobaler, A.M., Aparicio Vizuete, A., & Ortega Anta, R.M. (2016). Nutritional and health benefits associted with kiwifruit consumption. Nutricion hospitalaria, 33(4), 338-340.
Mishra, S., Monro, J. (2012). Kiwifruit remnants from digestion in vitro have functional attributes of potential importance to health. Food Chemistry, 135, 2188-2194.
Mishra, S., Willis, J., Ansell, J., & Monro, J.A. (2016). Equicarbohydrate partial exchange of kiwifruit for wheaten cereal reduces postprandial glycaemia without decreasing satiety. Journal of Nutritional Science, 3, 23-32.
Richardson, D.P., Ansell, J., & Drummond, L.N. (2018). The nutritional and health attributes of kiwifruit: a review. European Journal of Nutrition, 57(8), 2659-2676.
Sivakumaran, S., Huffman, L., Sivakumaran, S., & Drummond, L. (2018). The nutritional composition of Zespri® SunGold Kiwifruit and Zespri® Sweet Green Kiwifruit. Food Chemistry, 238, 195-202.
Stonehouse, W., Gammon, C.S., Beck, K.L., Conlon, C.A., von Hurst, P.R., & Kruger, R. (2013). Kiwifruit: our daily prescription for health. Canadian Journal of Physiology and Pharmacology, 91(6), 442-447.
Διαδικτυακές
Natura nrg, Green & Healthy Life (09/10/2015). Τα οφέλη του ακτινίδιου για την υγεία.
Ανακτήθηκε στις 9/2/2021 από: https://www.naturanrg.gr/ta-ofeli-tou-aktinidiou-stin-ygeia/